COPD, RAO en IAD bij paarden – wat is het verschil?

Je paard hoest. Of ademt zwaar na het rijden. Misschien zie je soms wat neusuitvloeiing. Je hoort van anderen termen als COPD, RAO of IAD voorbij komen, maar wat betekenen die eigenlijk? En nog belangrijker: wat moet jíj doen?

In dit artikel leggen we helder en begrijpelijk het verschil uit tussen deze veelvoorkomende luchtwegaandoeningen bij paarden. Geen moeilijke vaktaal, maar gewoon duidelijke uitleg. Zodat jij weet wat er speelt – en wat je kunt doen om je paard te helpen.

COPD bij paarden: de oude verzamelnaam

Laten we beginnen met de term die je het vaakst hoort: COPD. Dit staat voor Chronic Obstructive Pulmonary Disease, ofwel chronische obstructieve longziekte. Het werd jarenlang als een soort verzamelnaam gebruikt voor alle luchtwegproblemen bij paarden, vooral bij oudere paarden of paarden die langdurig blootgesteld zijn aan stof en schimmels in hooi of de stal.

Maar… in de veterinaire wereld is men inmiddels afgestapt van deze term. COPD is namelijk te vaag. In plaats daarvan spreken dierenartsen nu vaker over:

• RAO: Recurrent Airway Obstruction
• IAD: Inflammatory Airway Disease

Toch blijft de term COPD in de volksmond veel gebruikt, vooral op stal en forums. Veel mensen bedoelen met ‘mijn paard heeft COPD’ dus eigenlijk RAO of IAD.

RAO – Het “oude COPD”

RAO, oftewel Recurrent Airway Obstruction, is eigenlijk de “echte” opvolger van COPD. Het is een chronische aandoening van de lagere luchtwegen. Denk aan verstopte bronchiën door slijm en een overgevoeligheid voor stof, schimmels en andere prikkels.

Kenmerken van RAO:

• Komt vooral voor bij oudere paarden (7+ jaar)
• Treedt vaak op in de winter (binnen in de stal)
• Heftig hoesten, piepende ademhaling
• Moeite met uitademen, soms met zichtbaar gebruik van buikspieren
• Dikke neusuitvloeiing (snot)

Paarden met RAO kunnen zichtbaar benauwd zijn. In ernstige gevallen zie je zelfs een “hoestlijn” op de buik: een gespierde lijn door het persen bij de uitademing.

RAO is onomkeerbaar, maar met goede zorg en aanpassingen goed te managen.

Bijvoorbeeld door te kiezen voor stofarm hooi of het stomen van hooi – zoals je hier kunt lezen – en veel frisse lucht.

IAD – De subtiele variant

IAD staat voor Inflammatory Airway Disease. In tegenstelling tot RAO is IAD vaak wat subtieler en komt het ook bij jonge paarden voor, zelfs sportpaarden in training.

Kenmerken van IAD:

• Licht hoesten, vooral bij het rijden
• Soms verminderde prestaties
• Waterige neusuitvloeiing (geen pus of snot)
• Geen duidelijke benauwdheid in rust

IAD kan overgaan of verergeren tot RAO als het niet tijdig wordt aangepakt. Het is een vorm van ontsteking in de lagere luchtwegen, vaak door stof, virussen of allergische reacties.

Goede ventilatie, hygiëne en stofarme voeding zijn cruciaal.

Een hooistomer kan ook bij IAD al een wereld van verschil maken. Bekijk hier waarom gestoomd hooi helpt.

Tabel: verschil tussen COPD, RAO en IAD

Term	Betekenis	Leeftijd paard	Symptomen	Omkeerbaar?	Advies
COPD	Verouderde verzamelterm	Alle leeftijden	Wisselend	Niet van toepassing	Gebruik liever RAO of IAD
RAO	Chronische longziekte	Meestal ouder dan 7 jaar	Heftig hoesten, benauwd, snot	Nee, maar wel te managen	Stofarm houden, hooi stomen, veel buitenlucht
IAD	Luchtwegontsteking	Vaak jonger dan 7 jaar	Licht hoesten, prestatieverlies	Ja, mits op tijd aangepakt	Rust, hygiëne, hooistomen, dierenarts inschakelen

Wat kun jij doen?

Twijfel je of je paard RAO of IAD heeft? Laat dan altijd een dierenarts meekijken. Deze kan met een bronchoscoop of spoeling vaststellen wat er aan de hand is.

Daarnaast kun je zelf al veel doen om klachten te verminderen of zelfs te voorkomen:

1. Voer stofarm hooi

Stof is één van de grootste boosdoeners. Met een hooistomer zoals De Ton, De Krui of De Trog verwijder je 99% van stof, schimmels en bacteriën uit het hooi. Dat scheelt echt!

2. Zorg voor ventilatie in de stal

Een goed geventileerde stal met frisse lucht voorkomt ophoping van ammoniak, stof en schimmelsporen. Zet een raam open of overweeg een ventilatierooster.

3. Let op bodembedekking

Gebruik stofarme bodembedekking zoals vlas of houtkrullen. Stro is goedkoop, maar vaak erg stoffig.

Conclusie: COPD bestaat nog, maar RAO en IAD geven duidelijkheid

Waar ‘COPD’ een vage verzamelnaam is, geven RAO en IAD veel beter aan wat er precies speelt. En hoe je kunt helpen. Het goede nieuws? In veel gevallen kun je met kleine aanpassingen al een groot verschil maken.

Wil je weten of hooistomen iets voor jouw paard is?

Bekijk dan onze uitlegpagina over wat een hooistomer doet of lees de veelgestelde vragen.